De schrijfopdracht van Verbijsterend: Kruip in de huid van de vrouw. Het heeft even geduurd, maar na Vandaag draag ik een masker, ontsprong ook dit verhaal, waar de vrouw weer heel anders in het leven staat.

We schrijven oktober 1944, wat later zou blijken het laatste jaar van de tweede wereldoorlog.

Zonder de deur echt te openen, probeer ik een glimp of geluid op te vangen van wat er zich op de straat voor ons huis afspeelt. De meeste ramen in ons huis zijn afgeplakt met donker plastic, daarover heen zijn de verkleurde, zware stoffige gordijnen gesloten. Moeder zegt: dan zien ze buiten niet of we nog op zijn en ook onze geluiden zullen minder doordringen naar buiten.

Niet dat er veel geluid gemaakt word, we zitten meestal zwijgend bij elkaar. De radio is goed verstopt in een oude doos onder een luik in de vloer, die mag niet gevonden worden, het is het enige lijntje met de buitenwereld. Heel soms, wanneer vader besluit dat het veilig is, word hij tevoorschijn gehaald en draaien we aan de slinger om wat stroom op te wekken, dan is er even een krakend geluid. Meestal kiest vader een tijd, waarop er een nieuwsuitzending is, we horen hoe de geallieerden proberen ons te bevrijden, maar ook de verhalen over neergestorte vliegtuigen en vermiste piloten.

Maar vandaag was een bijzondere dag, de spanning was te snijden. Er waren al een tijd geruchten, dat er razzia’s werden gehouden. De soldaten klopten dan huis voor huis aan en alle volwassen mannen werden mee genomen. Al velen waren zo afgevoerd, er werd gefluisterd dat ze naar Koblenz werden gebracht om te werken voor de vijand, maar niemand wist of ze ooit nog terug zouden komen.

Mijn vader was gelukkig nog thuis, samen met moeder en mijn 6 broers en een zus woonden we aan de Gravelandseweg. We hadden allemaal, van groot tot klein onze instructies gekregen, wat te doen als bij ons zou worden geklopt. Regelmatig overhoorde moeder ons, of we de hele procedure nog in onze geheugens hadden zitten, ook hebben we een keer geoefend om te kijken hoeveel tijd het ons kost. Twee keer hebben we het snel moeten uitvoeren, omdat er gevaar dreigde, maar ze gingen uiteindelijk altijd onze deur voorbij. 
Maar vandaag leek het anders, er klonken geluiden op straat van huilende kinderen, we hoorden het bulderen van de soldaten, er werd geschreeuwd om dan net zo snel weer een ijzige lege stilte te laten vallen. Wat gebeurde daar toch?

Door het kleine spleetje zie ik tientalen soldaten, twee hebben een man tussen zich in geklemd, ik herken hem. Het is de vader van mijn vriendin, ze woont twee straten verder. Hij stribbelt tegen, maar wordt meegesleurd. Dan zie ik aan de overkant van onze straat nog een groep soldaten, ze kloppen hard op de deur en wanneer die geopend wordt, stormen ze allemaal naar binnen. Mijn hart klopt in mijn keel......, dit is echt een razzia, ik moet vader waarschuwen.

Snel voeren we allemaal onze taak uit, mijn oudste broer, gaat met vader naar de zolder, daar schuiven ze het bed opzij en openen het luik in de muur. Achter het luik bevind zich een loze ruimte, net onder het schuine dak. Mijn andere broers verzamelen ieder wat hen opgedragen is, een lege fles wordt gevuld met water, een deken en brengen dat naar vader. Hij kruipt in de kleine benauwde ruimte en mijn broers maken het luik dicht en zetten het bed terug op zijn plaats.

Dan gaan zij verspreid in het huis doen alsof het een gewone dag is: een boekje lezen, een puzzel maken. Moeder, mijn zus en ik hebben ondertussen, alle ruimtes geïnspecteerd op spullen die op de aanwezigheid van een man in huis zouden kunnen duiden. Het koffiekopje van pa wordt omgespoeld en in de kast gezet, want zelfs het kleinste teken, zoals een kopje teveel op tafel, kan hem verraden.

Dan breekt de hel los, hard wordt er op de deur gebonsd, “aufmachen” wordt er geschreeuwd. Moeder kijkt ons nog een keer aan en loopt dan naar de deur, nu komt het erop aan. Ik neem mijn breiwerk op en begin te breien met trillende handen. Kom op, rustig blijven, spreek ik mezelf toe. In enkele seconden staat de kamer vol met Duitse soldaten, ze verspreiden zich meteen door het hele huis. Alles wordt overhoop gehaald, we worden allemaal aan een vragenvuur onderworpen.

Waar is je vader, vraagt een norse soldaat aan mij. Ik weet het niet, zeg ik, jullie hebben hem een paar maanden geleden meegenomen. Hij gaat naar een van de andere soldaten en even staan ze te smoezen. Dan komt de andere soldaat op mij af, hij is nog maar een jongen eigenlijk, misschien 17? Hij komt naast me staan en probeert dan achteloos een klein gesprekje met me te beginnen. Hmm.., alsof ik daar in ga trappen, echt niet!  Het was lekker weer vandaag hè, heb je buiten gespeeld? Ik antwoord hem, dat ik daar geen tijd voor had, omdat ik voor mijn kleine broertje had moeten zorgen. Dan wil hij weten wat ik gegeten heb die dag, ik vertel hem dat ik soep uit de gaarkeuken at. En wat heeft je vader gegeten, vraagt hij dan...Opletten nu, geen fouten maken. Ik weet het niet, mijn vader is niet thuis, zeg ik. Dan geeft hij het op, ook de andere soldaten komen stuk voor stuk weer terug in de woonkamer, er wordt overlegd.

Met bijna ingehouden adem wachten we af, ik durf me niet te bewegen, uit angst ze tot een nieuw onderzoek aan te zetten. Dan draaien ze zich om en verlaten ons huis. We slaken heel voorzichtig een zucht van verlichting. We proberen verder te gaan met “een gewone avond”, want het is niet geheel ondenkbaar, dat ze na een paar minuten zullen terug keren, in de hoop ons te verrassen, wanneer we vieren dat we ze te slim af waren.

Pas uren later, wanneer het helemaal stil geworden is op straat, halen we vader op en kunnen we blij zijn dat hij ook deze keer niet gevonden is.

Welke foto heb ik gekozen?

Na mijn verhaal van gisteren: Vandaag draag ik een masker, waarbij ik met dezelfde foto werkte, en de reacties daarop. Vooral de reactie van Stormerwout: Het is jouw gevoel inderdaad. Ik vind ze nieuwsgierig. Ze kijkt stiekem terwijl dat niet mag, kwam bij mij ook dit verhaal naar boven. Het is gebaseerd op, verhalen uit de oorlog, die mij verteld zijn.